‌قوباد تاڵەبانی کێشەی چییە؟

کوردستان 20/08/2020

قوباد تاڵەبانی لە وتارێکدا پڕۆژە یاسای رێکخستنی میدیای ئەلەکترۆنی وەک مەترسی بۆ سەر ئازادی رادەربڕین لێکداوەتەوە و داوایکردووە بابەتی سۆشیالمیدیا لە چوارچێوەی یاسای رۆژنامەوانی رێکبخرێتەوە. کۆی وتارەکە داکۆکیکردنە لە میدیای ئازاد و ئازادی رادەربڕین، واتە کۆی نیگەرانییەکانی رەخنەگرانی پڕۆژەیاساکە لە وتارەکەیدا رەنگی داوەتەوە.

بەڵام لەم نێوانەدا ئەوەی سەرنجی ئێمەی راکێشا ئەو بەشەی بوو کە نووسیبوی خۆم یەکێکم لە قوربانییەکانی دیاردەی تەشهیر و ناوزڕاندنی ناو سۆشیالمیدیا، بەڵام ئەمە نابێ ببێتە هۆی ئەوەی پشتگیری لە یاسایەک بکەم کە ئازادی رادەربڕین سنوردار بکات. سەیری کاردانەوە و کۆمێنتەکانم کرد بینیم ئەم وتارەی نەک بە ئەندازەی پێویست پێشوازی لێ نەکراوە کەچی جارێکی دیکە بووەتە بیانوویەک بۆ ناوزڕاندن و تەشهیرکردنی ناوبراو.

ئەگەر قوباد تاڵەبانی لە زۆنی زەرد هێرش بکرێتە سەری ئەوا تێگەیشتن لێی زۆر ئاسانە، بەڵام ئەوەی سەرنجڕاکێشە زیاتر لە زۆنی سەوز هێرش دەکرێتە سەر ناو براو. لێرەدا پرسیار ئەوەیە بۆچی قوباد تاڵەبانی لەو ئاستە بەربڵاوەدا چەند ساڵێکە کراوەتە ئامانج؟

یەکەم: زۆربەی ئەوانەی هێرش دەکەنە سەر ناوبراو دەڵێن ئەگەر کوڕی جەلال تاڵەبانی نەبوایە بە خەونیش بەو پۆستە نەدەگەیشت. ئەم قسەیە راستییەکی تێدایە، بەڵام ئەمە هەر بۆ قوباد تاڵەبانی راست نییە، بەڵکو بۆ زۆربەی هەرە زۆری سیاسییەکانی هەرێم و عێراق و تەنانەت ناوچەکەش راستە.

کوڕانی بنەماڵەی بارزانی نمونەی زەقن، زور سیاسی تریش کە ئێستە لەترۆپی دەسەڵاتن و بڕیاردەری یەکەمن؛کوڕانی نەوشیروان مستەفا راستە هیچ پۆستێکیان نییە، بەڵام گۆڕان هەڵدەسوڕێنن بڕیار لەسەرچارەنوسی دەدەن تاپۆکە لای ئەوانە. کام بەرپرس و سیاسی هەیە لەم هەرێمە لە ٣٠ ساڵی رابردوودا بەبێ پشتگیری بنەماڵەیەکی دەسەڵاتدار بە پۆستێک گەیشتبێتن ئەوانەی ئێستا لە سەرکردایەتی حیزبەکانن و یان وەزیر و بەرپرسی باڵان کێ بەو پۆستەی گەیاندوون؟

دوور نەڕۆین مستەفا کازمی کە ئێستا خەڵکێکی زۆر لە کوردستان پێی سەرسامە، ئەگەر پەیوەندی خزمایەتی لەگەڵ بنەماڵە دەسەڵاتدارەکان و پشتگیری ئەو بنەماڵانە نەبوایە ئایا بە خەونیش دەبووە سەرۆک وەزیرانی عێراق؟ بێگومان نەخێر لە باشترین حالەتدا ئیستاش هەر سەرنووسەری گۆڤارێک و سایتێکی بەرپرسێکی سیاسی بوو.

هەربۆیە قوباد تاڵەبانی تەنیا کەس نییە کە بەوجۆرەیە. گرنگ ئەوەیە قوباد تاڵەبانی یان ئەو کەسانەی پشتگیرییەکی بنەماڵەییان هەیە خۆیان کێن و توانایان چییە و دەیانەوێت چی بکەن؟
دووەم: هۆکاری دووەمی ئەو رەخنانەی ئاراستەی قوباد تاڵەبانی دەکرێت ئەوەیە کە لە پۆستی جێگری سەرۆکی حکومەتدایە و دەڵێن لە پارتیشەوە نزیکە. ئەوە راستە هەر کەسێک پۆستێکی باڵای هەبێت چاوەروانی زۆری لێ دەکرێت، بەڵام هەموو کەسیش دەزانێت کە لە حکومەتی هەرێم چۆن بڕیار دەدرێت.

قوباد تاڵەبانی لە ساڵی ٢٠١٤وە کە چووەتە ناو حکومەتەوە ئەگەر باشترین کەسی ناو حکومەت نەبێت ئەوە لە باشترین کەسەکان بووە. هێنانی کۆمپانیای دیلۆت بۆ وردبینی لە داهاتی نەوت دەستپێشخەری ئەو بووە، بایۆمەتری بە دەستپێشخەری ئەو بوو و خۆشی سەرپەرشتی پرۆسەکەی کرد. پڕۆژەی خزمەی هەر هی ئەو بوو!

قوباد تاڵەبانی هەر لە پرسی رێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغداد دەستپێشخەری کرد لە ئەمساڵدا و ئەمەش وایکرد ئەنجومەنی وەزیران ناوبراو رابسپێرێت سەرۆکایەتی شاندی دانووستانکار بکات. رێککەوتنەکەی ئەم دوایەش بەرهەمی ئەو دانووستانانە بوو کە ناوبراو بەڕێوەی برد.

سەبارەت بە نزیکبوونیشی لە پارتی، پێویستە بڵێین کاتی خۆشی تەنانەت سەرۆک جەلال تاڵەبانی تۆمەتبار دەکرا بەوەی لە بەرژەوەندی پارتیدایە و یەکێتی ئیهمال کردووە. ئاخر دەکرێت مام جەلال بیت یان کوری جەلال تاڵەبانی بیت و یەکێتی ئیهمال بکەی؟ خۆ ئەگەر نەرمی بنوێنێت بەرامبەر حیزبەکانی دیکەش ئەمە کارێکی دروستە و پێویستیی حکومرانییە بۆ بەرقەراربوونی ئاشتی و پێکەوەی. ئەگەر وای نەکردبایە دەبوو رەخنەی لێ بگرین و ئەوسا توندبین دەرحەقی، بۆ نمونە ئەگەر دوای رووداوەکانی ١٦ی ئۆکتۆبەر هەوڵی هێورکردنەوەی دۆخەکەی نەدایە ئیستا قەوارەیەک نەمابوو بە ناوی هەرێمی کوردستان.

سێیەم: قوباد تالەبانی وەک هەموو بەرپرسانی حکومی و حیزبی ئەم وڵاتە تۆمەتبار دەکرێت بە گەندەڵی. بەڵام لەمبارەشەوە دەتوانین بە دڵنیاییەوە بڵێین ناوبراو پاکترین بەرپرسی ئەم وڵاتەیە، بۆ؟ چونکە لانیکەم تا ئێستا هیچ کەسێک نەیتوانیوە تۆمەتباری بکات بەوەی دەستی بەسەر بیرە نەوت و کێڵگەی نەوتدا گرتووە .

هیچ کەسێک بە سەرسەختترین نەیارەکانیشەوە تا ئیستا نەیتوانیوە تۆمەتباری بکات کە تەنانەت کۆمپانیایەکیشی هەبێت. ئەو هەموو قاچاخچییەتییەی لە سنوورەکانەوە دەکرێت، هیچ کەسێک لە رەخنەگران و نەیارانیشی نەیانتوانیوە بە درۆش بڵێن ناوبراو دەستی تێداهەیە.

کەواتە لۆژیک ئەوەیە ئەگەر کەسێک گەندەڵی بکات بۆخۆی دەی کات، کەس بە پیاوەتی گەندەڵی بۆ خەڵکی دیکە ناکات.

کەواتە جارێکی دیکە دەبێت بپرسینەوە ئەم هەموو هێرشە بۆچی دەکرێتەسەر ناوبراو؟

وەڵامە راستەکەی ئەوەیە، چونکە یەکەم: میدیای نییە خەریکی سپۆنسەرنییە. ئەگەر قوباد تاڵەبانیش وەک زۆربەی بەرپرسانی دیکە کۆمەڵێک میدیا و سۆشیالمیدیای هەبوایە ئەوە کەس نەیدەوێرا بە ئاسانی هێرشی بکاتەسەر، چونکە لەو حاڵەتەدا میدیاکانی ئەویش وەڵامی توندیان دەدایەوە و بەرپرسانی دیکەیان تۆمەتبار دەکرد و بەمەش بێدەنگی دەکردن.

دووەم: هێزی ئەمنی و تۆقاندنی نییە هەربۆیە دیواری کورتە و هەموو کەس دەوێرێت بوختانی بۆ هەڵبەستێت. بەڵام کێ دەوێرێت نەک بوختان بەڵکو رەخنەی جدی لە بەرپرسێک بگرێت کە هێزی ئەمنی و گروپی هەبێت؟ هەموومان دەزانن کە چۆن ئەو بەرپرسانەی هێزیان هەیە بە هەڕەشە پۆستی فەیسبوکیان بە رۆژنامەنووس و تەنانەت هاوڵاتییەکی ئاسایی سڕیوەتەوە.

ئەوەی بەلای منەوە سەیرە ئەوەیە بۆچی هەندێک رۆژنامەنووسیش بەشدارن لەم هەڵمەتی ناوزڕاندنەی قوباد تاڵەبانی، لەکاتێکدا چ لەناو حکومەت و چ لە زۆنی سەوزدا تەنیا کەسێک کە ئێستا بە هەموو هێز و توانایەوە داکۆکی لە رۆژنامەنووس و ئازادی رۆژنامەگەری دەکات قوباد تاڵەبانییە. لەم ساڵانەی دواییدا ئەو هەموو رۆژنامەنووسەی بە فەرمانی هەندێک بەرپرسی دیکە دەستگیرکرابوون هەمووی لەژێر فشاری قوباد تاڵەبانی ئازاد کران و سەربەست بوون. بەرپرسی کەناڵ هەیە دەستگیرکراوە بەڵام قوباد تاڵەبانی بە فشار ئازادی کردووە کەچی هەر رۆژێک دوای ئازادکردنی لە کەناڵەکەیەوە توندترین هێرش کراوەتەسەر قوباد تاڵەبانی.

قسەی کۆتایی
من ناڵێم قوباد تاڵەبانی باشترین کەسە بۆ حکومڕانی لە هەرێم، بەڵام ئەوە دەڵێم کە ناوبراو لەناو هەموو ئەوانەی ئێستادا لە باشترین کەسەکانەو ئارامتر سیاسەت دەکات، چونکە لانیکەم هەندێک باوەڕ و پرەنسیپی هەیە، هەربۆیە لە جیاتی ناوزڕاندن و تەشهیرپێکردنی پێویستە پێگەی قوباد تاڵەبانی و کەسانی وەک ئەو بەهێز بکرێت.