دکتۆر کامه‌ران رسوڵ ژاژڵه‌یی پسپۆڕی زانستی خۆراک، هۆشداریەکی توند لە تەشەنەکردنی نەخۆشیەکی منداڵان دەدات.

ئەو پسپۆرەی خۆراک نوسیویەتی ،له‌ ماوه‌ی چه‌ند ساڵێکی ڕابردوودا ڕێژه‌ی ئه‌و مناڵانه‌ی که‌ کێشه‌ی کورتی باڵا و که‌می کێشی مناڵان و دواکه‌وتنی گه‌شه‌ و که‌می ڤیتامین و کانزاکانیان هه‌یه‌ به‌رده‌وام له‌ به‌رز بوونه‌وه‌ دایه‌ و گه‌یشتۆته‌ ئاستێکی مه‌ترسیدار .

ئەوەشی ئاشکراکردووە "ئه‌وه‌ی جێگه‌ی دڵگرانیه‌ که‌ هۆکاری زۆربه‌ی حاڵه‌ته‌کان  ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ کۆمه‌ڵێک هه‌ڵسوکه‌وتێکی هه‌ڵه‌ی دایکان و باوکان که‌ زۆرینه‌ی هاوڵاتیانی کوردستان ئه‌نجامی ده‌ده‌ن و بۆته‌ دیارده‌یه‌کی باو و کاتی ڕاستکردنەوەی هاتووە".

گرنگترین هۆکاره‌کانی  که‌می کێشی مناڵان و دواکه‌وتنی گه‌شه‌ و کورتی باڵا له‌ کوردستان :

۱- شه‌ونخوونی و تێک چوونی خه‌و :  زۆرن ئه‌و مناڵانه‌ی دره‌نگ ده‌خه‌ون له‌ ئێستادا و ئه‌م زیانانه‌ی هه‌یه‌ :

١- که‌می هۆرمۆنی گه‌شه‌ : چونکه‌ ڕێژەیەکی زۆری سه‌عاتێک دوای نووستن دروست ده‌بێت و لێپرسراوه‌ له‌ گه‌شه‌ی مناڵان ۰
٢- زیاد بوونی سترێس هۆرمۆنه‌کان ؛ که‌ گه‌لێک زیانی ته‌ندروستی هه‌یه‌ ۰
٣- دابه‌زینی ئاستی مناڵان له‌ خوێندن دا : چونکه‌ له‌ خوێندگا خه‌وی دێت ۰
٤- دره‌نگ خه‌به‌ر بوونه‌وه‌ و نه‌خواردنی ژه‌می به‌یانی ۰

٢- که‌می ڤیتامین (  D ) : له‌ ئه‌نجامی نه‌چوونه‌ به‌ر هه‌تاو ڕۆژانه‌ که‌ چه‌ندین سوودی تری هه‌یه‌ به‌ پاساوی بێ بنه‌ماوه‌.

۳ - نه‌خواردنی ژه‌می به‌یانی : زۆربه‌ی کات پێویسته‌ پێش سه‌عات هه‌شت و چاره‌ک نانی به‌یانی خورا بێت و له‌ هاوین دا پێش سه‌عات نۆی به‌یانی ۰

٤- نه‌خواردنی میوه‌ و سه‌وزه‌ ڕۆژانه‌ : به‌ تایبه‌ت به‌ ڕۆژ له‌ نێوان ژه‌مه‌کان و پێویسته‌ سێ جار بخورێت ۰

٥- وه‌رزش نه‌کردن و که‌م بوونه‌وه‌ی جووڵه‌ و دانیشتن به‌ دیار ته‌له‌فزێون و ئایپاد و مۆبایڵ و یاریه‌ ئه‌لکترۆنیه‌کان بۆ ماویه‌کی زۆر ۰

٦-زۆر خواردنی خواردنی ڤاست ڤوود و چپس و خواردنه‌وه‌ گازیه‌کان و شتی دوکان و مارکێته‌کان ۰

۷- پێدانی شیر له‌ ڕێگه‌ی مه‌مه‌وه‌ پاش دوو ساڵ و به‌کارهێنانی وه‌ک سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌کی خۆراک : له‌ کاتێکدا دوای یه‌ک ساڵ باشترین شیر ته‌نها (  % ۲۳ ) پێداویستی له‌شی مناڵ دابین ده‌کات ۰

۸- پێدانی مۆباێڵه‌ زیره‌که‌کان و ئایپاد له‌ ته‌مه‌نێکی زۆر زوودا ۰

گرنگترین هه‌ڵس و که‌وته‌ هه‌ڵه‌کانی دایکان و باوکان :

۱- شه‌ونخوونی : کاتێ خۆت دره‌نگ بخه‌وێت مناڵه‌که‌ت دره‌نگ ده‌خه‌وێت ۰

۲- دره‌نگ خه‌به‌ر بوونه‌وه‌ و نه‌خواردنی ژه‌می به‌یانی  کاتێ خۆت دره‌نگ له‌ خه‌و هه‌ڵ ئه‌ستیت و نانی به‌یانی ناخۆیت  مناڵه‌که‌ت چۆن بیخوات ۰

۳- نه‌چوونه‌ به‌رهه‌تاو و نه‌خواردنی میوه‌ و سه‌وزه‌ ڕۆژانه‌ وه‌ک پێویست و وه‌رزش نه‌کردن ؛ دیاره‌ مناڵه‌که‌ت چاو له‌ خۆت ئه‌کات ۰

٤- گرنگی نه‌دان به‌ مناڵ و هه‌وڵدان بۆ ڕازی کردنی له‌ ڕێگه‌ی پێدانی مۆباێڵ و دانانی به‌ دیار ته‌له‌فزێونه‌وه‌ له‌بری ئه‌وه‌ی یاری له‌گه‌ڵ بکه‌یت و بدوێنیت ؛ زۆرن ئه‌و دایک و باوکانه‌ی حه‌ز ئه‌که‌ن مناڵه‌کانین بێده‌نگ بن و دنیشن له‌کاتێک دا پێش ماوه‌ی چه‌ند ساڵی ئاوه‌ته‌خواز بوون مناڵیان پێ بگرێت و فێری قسه‌ کردن بێت ۰

٥- له‌ بیرکردنی ئه‌و ڕاستیه‌ی مناڵ چوار وه‌رزی ساڵ و ڕۆژانی هه‌ینی و پشووه‌کان پێویسته‌ زوو بخه‌وێت و به‌یانی زوو نان بخوات به‌ تایبه‌ت له‌ ئێستادا ژماره‌ی پشووه‌کان هه‌ندێ جار له‌ ڕۆژانی ده‌وام زیاتر بووه‌ ۰