سێ (D) یەکەی مام

لە هەر پرۆسەیەکدا، بەتایبەتی لە بواری سیاسەت و بەڕێوەبردندا، هەمیشە کات و شوێن، راسته‌وخۆو ناڕاسته‌خۆ، رۆڵی گرنگی خۆیان هەیه‌. ئەوەی دوێنێ دەکرا لەوانەیە لەمڕۆدا نەکرێت یان بە پێچه‌وانەوە،  ئەوەی لە لەندەن دەکرێت، رەنگە لە کابوڵ ئەستەم بێت، ...بەجۆرێک شوێن- کات بایەخێکی زۆریان بۆ خوێندنەوەو پێداچوونەوەی مێژووش هه‌یه‌، بەتایبەت بۆ ئێمە بۆ ئەوەی بتوانین رابردوومان بکەین بە مایەی راستکردنەوەی هەڵەكانی ئێستامان، یان لەبەر رۆشنایی مێژوو ئێستاو داهاتوومان، مسۆگەر بکەین.

لێرەدا من باسی روداوێک ئەکەم کە دەکرێت پەندو وانەی بەسوودی لێوە فێربین، کە بۆ کات و شوێنی خۆی کارێکی قورس، تەنانەت لەکردن نەهاتوو بوو، بەڵام بەهیمەت و دلێریی خه‌ڵكی په‌رۆش و دڵسۆز، جێبەجێ بوو.

لەناوەڕاستی ساڵی (1993)، بووم بە لێپرسراوی مەڵبەندی (2)ی رێكخستنی کەرکوک کە بارەگاکەی لە دەربەندیخان بوو، ئەو کاتە یەکێتیی نشتیمانیی کوردستان، بێجگە لە مەڵبەندی کرکوک، چه‌ند مه‌ڵبه‌ندێكی تری رێكخستنی هه‌بوو، مەڵبەندی سلێمانی کاک عومەری سەید عەلی لێپرسراوی بوو، کاک ئەرسەلان بایز لێپرسراوی مەڵبەندی هەولێر، کاک حەسەن کوێستانی لێپرسراوی مەڵبەندی دهۆک، مامۆستا چەتۆ لێپرسراوی مەڵبەندی سۆران بوون، کاک عومەر فەتاح-یش لێپرسراوی مەکتەبی رێکخستن بوو.

ئەو سەردەمە زێڕینترین سەردەمی کوردستان و یەکێتی بوو، پەرلەمان و حکومەتی هەرێمی کوردستان تازە ئەرکی بەڕێوبردنی وڵاتیان کەوتبووە ئەستۆ، دوای کشانەوەی رژێمی عیراق لە زۆربەی ناوچەکانی کوردستان، خەڵکی كوردستان بە هەموو توانایانەوە پشتیوان و هاوکاربوون و خەونی ئازادیی دەیان ساڵەیان هاتەدی.

مام جەلال سەرپەرشتیاری مەڵبەندی کرکوک بوو بە هیمەتی هەردوو جێگر، کاک (عوسمانی حاجی مەحمود) و (مامۆستا جوامێر) و کارگێر و ئەندامانی مەڵبەند و کۆمیتەکان، به‌رده‌وام جممەی دەهات و ئەرکی کوردایەتی و رێکخراوەیی خۆیان بەباشی ئەنجامدەدا، پەیوەندییەکی باشمان لەگەڵ ئیداراتی گەرمیاندا هەبوو کە ئەو کاتە کاک موستەفا چاوڕەش پارێزگاری کەرکوک و کاک سالار عەزیز-یش پارێزگاری سلیمانی بوو.

لەو سەروبەندەدا لە کوردستان کێشەی کارەباو کێشەی تۆرباینەکانی بەنداوی دەربەندیخان لە ئارادابوو. ژمارەیەک ئەندازیاری گەنج و دڵسۆز و بە توانا و کوردپەروەر، لەوانە کە لە بیرم مابن (سوبحی هادی و حەمید ره‌شید خەڵکی که‌رکوک - خالد مستەفا و سیروان عارف و شۆڕش صابر خەڵکی سلێمانی- عومەر کەلاری  -عادل که‌ريم خەڵکی هەڵەبجە – سامی جیهاد خەڵکی خانەقین -عومه‌ر سه‌بری خەڵکی دەربەندیخان- عه‌بدولعه‌زیز شه‌مسه‌دین خەڵکی دهۆک....هتد) دەوری باڵایان لە بەستنەوەی هێڵی کارەبای دەربەندیخان – دووکاندا هه‌بوو، به‌تایبه‌تی بە کادر و كارمه‌ندی ناوخۆیی رەسه‌ن و بە کەرەستەی خۆماڵی و بە جێبەجێکردنی راستەوخۆی لەلایەن بەرێوبەری بەرهەمهێنانی کارەبای دوکانەوە، کە خۆی لەخۆیدا، بۆ ئەو رۆژگارە، پرۆژەیەکی ستراتیجی گەورە بوو و هه‌تا ئێستاش شایستەی رێزو پێزانینە، چونکە تواندرا یەکێک لە کێشە سەختەکانی ئەوکاتی سلێمانی و کوردستان چارەسەر بکرێت.

لە کاتی دانانی تاوەرەکاندا، سێ جار ئەندازیارو کرێکارەکان لە نزیکی گوندی بیرکێ و گوندی چنارە کەوتنە ناو كێڵگه‌ی مینه‌وه‌، رێکخراوی (ماک)ی بیانی مینه‌كانیان هەڵگرتەوە و ئەرزەکەیان پاککردەوە، ئەرکی پاراستنی پرۆژەکە کەوتبووە ئەستۆی  هێزی پێشمەرگە کە کاک نازم که‌رکوکی بە فەرمانی کاک کوردۆ قاسم جێبەجێی دەکردو خەڵکی دێهاتەکانی نزیک پرۆژەکەش خۆبه‌خشانه‌ شەوان پاسه‌وانی ئیشەکە بوون.

دوای ماوەیەک لە ئیشکردن، پارەی پێویست بۆ تەواوکردنی پرۆژەکە لە بەردەستی لیژنەکەدا نەما، رۆژێک ئەندازیار سوبحی هادی و چەند کەسێکی تر هاتن بۆ مەڵبەند  بۆ سكاڵای حاڵی خۆیان و پرۆژەکە، ئێمەش بەڵێنی پشتیوانی و هاوکاریمان پێدان، من زۆر پەرۆش بووم بۆ ئیشەکە، بۆیە هەمان ئێوارە سەردانی ره‌وانشاد کاک نەوشیروان-م لە ماڵەکەی خۆی لە گردی عەلی ناجی كردو باسی پڕۆژەکە و بڕانی پارەو کێشەکانیانم بۆ کرد، كاك نه‌وشیروان یەکسەر وتی : ئەمە پڕۆژەیەکی ستراتیجی و پڕ بایەخە، ئەبێت تەواوی بکەین، وتی پارەیەکی باشمان لە بانکی رەشید داناوە لە سله‌یمانی، (😎 ملیون دیناری ئەسڵه‌، بڕۆن بۆ تەواو کردنی پرۆژەکەی به‌كاربهێنن.

کاک سالار عەزیز-یش لە پارەی پارێزگای سلێمانی (300) هەزار دیناری ئەسڵی بۆ پرۆژەکە خه‌رج کرد و بەهیمەت و شەونخونیی ئەندازیار و کرێکارەکان و پارەی بەردەست پرۆژەکە نزیکەی ساڵێکی خایاند و سەرەنجام جێبه‌جێ بوو، به‌وه‌ش (80) مێگاوات کارەبای دەربەندیخان گەیشتە وێستگەی کاربای سلێمانی کە ئەوکات  پێویستی ته‌نها بە (83) مێگا وات بوو. خەڵکی نیشتیمانپەروەری سلێمانی رۆژانە بە سەیارەی خۆیان خواردن و خواردنەوەیان ئەگەیاندە ئەندازیار و کرێکارانی پرۆژەکە و سفرەیان ڕادەخست و خوانیان لەگەڵ بەش ئەکردن و وێنەی یادگارییان له‌گه‌ڵدا دەگرتن.

لە کاتی تەواوبوون و کردنەوەی پرۆژەکەدا، مەراسیمێکی شایستە لە بەرانبەری یانەی ئەندازیاران لە سلێمانی ساز کرا، هەڤاڵ مام جەلال و دکتۆر رۆژ نوری شاوه‌یس کە جێگری سەرۆک وەزیران بوو و لەگەڵ ژمارەیەکی زۆری کەسایەتی شارەکە ئامادە بوون، مام وتارێکی نایابی پێشکەش کرد و تیایدا دەستەواژه‌ی(D-D-D) بە کارهێنا، كه‌ به‌ واتای بەستنەوەی کارەبای دەربەندیخان بە دوکان و دوکانیش بە دهۆک بوو.
 سەرەڕای دەسکەوتی زیادکردنی٨٠ مێگاوات کارەبا بۆ تۆڕی کارەبای سەرجەم کوردستان، کە دەسکەوت و وانه‌ بوو، وتەکەو سێ (دالەکەی) مام جەلال-یش پەندو دەرسێكی سیاسی بوو، کە کۆتایی هەر قەیرانێک سەرەتای دەسکەوت و خۆشی و خۆشگوزەرانی خەڵک و پتەوکردنی یەکڕیزی سیاسی بێت، واتا دوا ئاكامی هەر قەیرانێک ببەستینەوە بە سەرەتای خۆشی و شادییەکه‌وه‌، نەک به‌ قەیران و زوخاوێکی تر بۆ ناو دڵ و دەروونی خەڵک.

ئێستا کە بیر لەوکات ئەکەمەوە، لەبەر خۆمه‌وه‌ ئەڵێم: ئای لەو زەمانە، خوایە دونیا چەند گۆڕاوە..! لە کوێ بووین و گەیشتینە کوێ...؟! بۆ دنیای سیاسەت و بەڕێوەبردن گەیشتۆتە ئاستێک کە قەیران بە قەیران ئەسپێرین؟ راستە گرفت و ئاڵۆزییەکان زیادیان کردووەو دنیا تا ئەندازەیەک شیرازەکەی لەنگ بووە، بەڵام ئه‌وه‌ش راسته‌ كه‌ هەمیشە لەو دۆخە قورسانەدا، کەسانی دڵسۆز و خەمخۆر زیاد ئەبن و دێنە مەیدان، بگره‌ خۆنەویستانە كار بۆ خێری خەڵک و وڵات ئەکەن.

لەجیاتی ئەوەی (دالی) تر بۆ سێ ( دالەکەی) مام زیاد بکەین خەریکە ئەو سیانەش بەدەستی خۆمان لێک ئەپچڕێنین