کارنامەی 2030
د. شێرزاد حەسەن رەزا 23/03/2021
لە ساڵی ٢٠١٥دا وڵاتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان بە کۆی دەنگ کارنامەی ٢٠٣٠ بۆ گەشەپێدانی بەردەوام (کارنامەی ٢٠٣٠)یان پەسەند کرد ،کە ١٧ بەهایی باڵا و ١٦٩ ئامانج و ٢٣١ نیشاندەری ناوازەی تێدایە. ئەم پلانە ئامانجی دیاریکردنی ئاراستەی سیاسەتەکانی گەشەپێدانی جیهانی و نیشتمانییە، هەروەها دابینکردنی بژاردە و دەرفەتی نوێ بۆ پڕکردنەوەی بۆشایی نێوان مافەکانی مرۆڤ و گەشەپێدان. هەروەها چوارچێوەیەکی گشتی پێکدەهێنێت کە ڕێنمایی کردەوەی گەشەپێدانی جیهانی و نیشتمانی دەکات.
کارنامەی ٢٠٣٠ ، ڕیشەی لە مافەکانی مرۆڤدا هەیە و بە ڕوونی لە جاڕنامەی جیهانی مافی مرۆڤ، پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤ و ئامرازە پەیوەندیدارەکانی دیکەی وەک جاڕنامەی مافی گەشەپێدان (بڕگەی ١٠)دا چەسپاوە. ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام هەوڵدەدەن "بەدیهێنانی مافەکانی مرۆڤ بۆ هەمووان" (پێشەکی کارنامەی ٢٠٣٠) و بە شێوەیەکی گشتگیر بۆ هەموو مرۆڤەکان لە هەموو وڵاتان، بە هەردوو وڵاتی پێشکەوتوو و گەشەسەندووەوە، جێبەجێ دەکرێن. لە هەمووی گرنگتر، کارنامەی ٢٠٣٠ دەبێت بە شێوەیەک جێبەجێ بکرێت کە لەگەڵ یاسا نێودەوڵەتییەکان بگونجێت (بڕگەی ١٨).
هەرچەندە ئامانجە گەشەسەندووە تایبەتەکان لە ڕوانگەی مافەکانی مرۆڤەوە داڕێژراون، بەڵام زۆربەیان ڕەنگدانەوەی ناوەڕۆکی ستانداردە نێودەوڵەتییەکانن. بۆ نموونە ڕەنگدانەوەی
ئامانجی یەکەم (نەبوونی هەژاری)،
ئامانجی دووەم (برسێتی سفر)،
ئامانجی سێیەم (تەندروستی باش و خۆشگوزەرانی)، ئامانجی چوارەم (پەروەردەی کوالیتی)،
ئامانجی شەشەم (ئاوی پاک و پاکوخاوێنی)،
ئامانجی هەشتەم (شایستە کار و گەشەی ئابووری)، و ئامانجی یازدەیەم (شار و کۆمەڵگە بەردەوامەکان)،
زۆربەی ناوەڕۆکی سەرەکی مافە ئابووری، کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان. ئامانجی ١٦ سەبارەت بە ئاشتی و دادپەروەری و دامەزراوە بەهێزەکان باس لە هەندێک ڕەهەندی بنەڕەتی مافە مەدەنی و سیاسییەکان دەکات، لەوانە ئاسایشی کەسی، دەستڕاگەیشتن بە دادپەروەری و ئازادییە بنەڕەتییەکان. لە کاتێکدا ئامانجی ١٧ باس لە پرسەکانی پەیوەست بە مافی گەشەپێدان و ئامرازەکانی جێبەجێکردن دەکات.